Geleerde lessen van KIC-docent Annabel de Ridder

Hoe kun je achterstanden in de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen terugdringen? De Joost - school voor vmbo in Leerdam - koos ervoor om docenten om te scholen tot KIC-docenten. Annabel de Ridder, gym- en KIC docent op de Joost vertelt in dit interview hoe de KIC-lessen zorgen voor een hechte klas, waarin goede gesprekken en onderling begrip centraal staan. 

Zo stimuleer je goed gedrag

KIC is spelenderwijs iets leren én met elkaar in gesprek gaan. Leerlingen krijgen 1 keer per week KIC-les in een gymzaal. Kenmerkend zijn fysieke opdrachten die inzicht geven in het gedrag van de leerlingen en de onderlinge sfeer in de klas.  De Joost zet naast de KIC-lessen ook andere middelen in om goed gedrag te stimuleren. Annabel: ‘Allereerst hangen er in de school overal posters over goed gedrag.' (Zie foto) 

'Daarnaast werken we met een 'Joostje': een muntje die de leerling kan verdienen met goed gedrag. Bijvoorbeeld als er iets tofs gebeurt of een leerling doet goed mee in de les. Met een Joostje kan de leerling iets kopen in de schoolkantine. Tot slot organiseren we KIC-viermomenten. Een mentor observeert zijn leerlingen tijdens de KIC-les en als leerlingen positief opvallen dan gaat de docent taart met ze eten. Met deze aandacht voelt de leerling zich gevlijd. Natuurlijk zorgen we ervoor dat elke leerling aan de beurt komt.’

KIC-les: samenwerking tussen mentor en KIC-docent onmisbaar

Annabel: ‘Ik ben alleen bezig met de KIC-lessen en het uitvoeren van beweegoefeningen. De mentor sluit wekelijks aan in de KIC-les, observeert én breekt in zodra er iets verkeerd gaat. Door hetgeen dat opvalt bespreekbaar te maken lopen bepaalde onderwerpen met een sisser af.’ Leerlingen leren dan ook veel van de lessen, aldus de Ridder. ‘Ze leren wie ze zijn en waar ze voor staan. Naar elkaar luisteren en van elkaar leren hoort daar ook bij. Het "handig gedrag spel" is een activiteit waarbij leerlingen elkaar een tip en top (compliment) geven. Hierdoor weten ze beter wat hun talenten, kwaliteiten en valkuilen zijn. Hoewel ik les geef, vind ik het belangrijk de mentor actief mee doet. Ik stel de mentor net als de leerlingen persoonlijke vragen. De ene mentor speelt hier wel meer op in dan de ander. Daar is nog veel winst te behalen.'

4 tips voor docenten die starten met KIC

Annabel: ‘Ik geef sinds september gymlessen op de Joost. Tegelijkertijd met mijn komst is de Joost met KIC-training gestart. Dit is een tweedaagse training waarin ik leerde over de lesmethode. Juist omdat ik samen met collega’s deze training deed, konden we veel praten en evalueren over de lessen. Ik heb 4 tips voor docenten die net starten met KIC:

1. Blijf met je collega’s praten over de KIC lessen. Er worden heftige onderwerpen besproken.
2. Stel moeilijke en verdiepende vragen en wees niet bang dat er een onveilige situatie ontstaat. Ik stond ervan te kijken hoe leerlingen ermee omgaan en wat eruit komt.
3. Focus niet op de lesmethode, maar wijk er vanaf. Speel in op wat er speelt in elke les.
4. Richt je op positieve groepsvorming.

'Ik weet nu hoe ik kan signaleren welke rol een leerling in de klas/groep vervult. Ook is mijn aanbod beweegactiviteiten vergroot. Hierdoor weet ik beter wat het effect is van een samenwerkingsactiviteit. Ook voel ik mij meer op mijn gemak om met de klas in gesprek te gaan over moeilijke onderwerpen.’

Populaire thema’s: samenwerken en vertrouwen

Op de Joost wordt goed gedrag continu gestimuleerd. In de school hangen posters met daarop de normen en waarden van handig gedrag (zie foto). Annabel: ‘Het thema samenwerken is belangrijk. Ik heb het idee dat het leren vertrouwen op elkaar best lastig is voor leerlingen. Ik verwijs in mijn lessen ook vaak naar de geldende normen en waarden op de Joost. Naast vertrouwen vind ik het thema ‘vrolijk zijn’ extra belangrijk. In tijden van corona hadden leerlingen namelijk vaker een slecht humeur. Social media en gamen zijn thema’s waar leerlingen graag over praten.’

Hechte klas en onderling begrip dankzij beweegoefeningen

Het structureel inroosteren van lessen over vertrouwen en samenwerken. Daarin zit de kracht van KIC, aldus Annabel. ‘Er is niet één les waardoor de samenwerking ineens goed werd. Een samenspel van oefeningen heeft wél bijgedragen aan een hechtere klas en onderling begrip. Ook vind ik het interessant om te zien wie in de klas een handige leider is. Dit werd mij duidelijk aan de hand van een tekenopdracht. Benodigdheden: een blokje met daaraan touwtjes en een stift. De groep werd verdeeld in kleine groepen. Elke groep trekt aan de verschillende touwtjes om iets uit te beelden. Eén van de teamleden moest dan op het tekenbord een figuur tekenen die de groep probeert af te beelden. Waar de ene leerling rustig blijft, wordt de ander boos. Als je deze opdracht aan het begin van het jaar doet, dan heb je het hele schooljaar inzicht in wie ‘handige leiders’ zijn. Een andere opdracht die ik kan aanraden is dat leerlingen in tweetallen (waarvan één een blinddoek op) elkaar moeten begeleiden over obstakels. Het is dan mooi om te zien hoe ze elkaar coachen.’

Gezocht: ervaringen van KIC-docenten

Geef jij KIC-les of ben je mentor en wil je graag jouw geleerde lessen delen met docenten buiten jouw school? Neem contact op met communicatiemedewerker Joëlle Spoelder via joelle.spoelder@vo-content.nl.