Leerlinggestuurd onderwijs, leerdoeldenken en formatief evalueren op het Liemers College

Zijn school, het Liemers College, koerst naar een vorm van gepersonaliseerd leren waarin ruimte is voor zowel de docentgestuurde als de zelforganiserende leerling. De Stercollecties spelen daarbij een belangrijke rol. Harald Wiggers, directieur onderwijs bij Quadraam en tevens voorzitter van de Raad van Advies van VO-content: “Er wordt nog steeds geredeneerd vanuit aanbod, niet vanuit de behoefte van de leerling. Stop daar eens mee!”

De school in Zevenaar en Didam experimenteert volop met vormen van leerlinggestuurd onderwijs, leerdoeldenken en formatief evalueren. “De essentie is dat wij een kanteling teweeg willen brengen van het organiseren van doceren naar het organiseren van het leren van kinderen”, vertelt Wiggers. “Van aanbod naar aandacht. Het is een simpel zinnetje, maar het zet de hele organisatie op zijn kop.”

Van aanbod naar aandacht

Het is een langdurend en onomkeerbaar proces, benadrukt hij, dat begint met een duidelijke visie. “Wij willen een school zijn waar leerlingen op basis van passies en talenten aan de wettelijke en aan eigen leerdoelen werken, zodat ze leren anticiperen op maatschappelijke verandering. Daaruit vloeit voort dat vakinhoud minder belangrijk wordt. We willen daarom in domeinen gaan werken; dat uit zich in de eerste plaats in inhoudelijke samenwerking van vakken met gemeenschappelijke leerdoelensets, en in de tweede plaats in aparte zones in het gebouw met bijbehorende faciliteiten. Daar willen we in twee jaar naartoe groeien.”

Drie leerlingtypen

Het centrale uitgangspunt daarbij, is dat er drie leerlingtypen zijn die in iedere klas voorkomen: de leraargestuurde, de zelfstandige en de zelforganiserende leerling. Tot welk type een leerling behoort, kan per onderwerp en moment verschillen. “Als je recht wilt doen aan die drie leerlingtypen, dan moet je de contentontwikkeling daarop afstemmen en formatief evalueren. Dat vraagt hele andere competenties van je docenten en van je leerlingen.”

De school neemt daarom deel aan projecten als het Leerlab ‘Content, curriculum en platform’, en er zijn projecten over ‘Leerdoeldenken’ gestart. Die projecten zijn met elkaar verstrengeld, vertelt Wiggers. Een aantal docenten heeft de methode aan de kant gelegd en is zelf leerlijnen gaan ontwerpen. Andere leraren schrijven bestaande grote opdrachten om naar rijke leeractiviteiten. Voor het vak Nederlands werden in klas 3HV een jaar lang geen cijfers gegeven, maar werd er gekeken naar de leercurve en het al dan niet behalen van leerdoelen. Die pilot wordt volgend jaar uitgebreid naar alle derde klassen. “Formatief evalueren is wat mij betreft de basis voor de didactiek binnen onze school.”
  

Redeneer vanuit behoefte

Om zo flexibel en leerdoelgericht te kunnen werken, zijn de Stercollecties belangrijk. “De docent wordt arrangeur en bouwt zelf een curriculum op. Hij moet zorgen voor goede opdrachten en leerlingen zelf hun doelen laten formuleren. En hij laat leerlingen, voor zover ze dat kunnen, zelf de weg daarnaartoe bepalen.”

Dat laatste is volgens Wiggers een must. “Wij redeneren nog steeds vanuit aanbod, en niet vanuit de behoefte van de leerling. Als wij daar geen stappen in zetten, zoeken leerlingen steeds meer hun eigen weg en raak je de aansluiting met hen kwijt.”

Meer over Liemers College

Anke Swanenberg aan het woord over lesgeven zonder cijfers

Hoe maak je individuele digitale leerroutes? Volg het stappenplan

Docenten, leerlingen, ouders en Harald aan het woord over leerlinggestuurd onderwijs