Met de ‘Nieuwe Mavo’ introduceert Het Erasmus in Almelo een onderwijsvorm waarbij de leerling zelf verantwoordelijk wordt voor het onderwijsleerproces en formatieve evaluatie de standaard wordt. “Veel scholen willen de leerling centraal stellen, maar weten niet goed hoe. Ik denk dat wij met ons concept echt maatwerk leveren”, stelt teamleider tl/mavo Frank Nobbenhuis.
Het eerste uur Nederlands, het tweede Wiskunde, daarna door naar de gymles; de dagelijkse sleur van een reguliere school was een bron van onvrede onder de leerlingen van Het Erasmus in Almelo. “De dagindeling voelde voor hen als een herhaling van zetten, vertelt Frank. “De leerlingen werd niet uitgedaagd in de dingen waar hun interesse naar uitging. De structuur stond centraal, niet de leerling. We wilden daarom vraag en aanbod op elkaar laten aansluiten.”
Vanuit de visie dat de school de leerlingen wil helpen hun mogelijkheden te ontdekken en die optimaal te ontwikkelen, werd een nieuw concept uitgewerkt. Vorig jaar werden de voorbereidingen getroffen, en vanaf de start van het schooljaar 2019-2020 is de Nieuwe Mavo in klas 1 operationeel. “We hebben een hecht team dat hier bewust voor heeft gekozen. We benadrukken dat dit niet voor één jaar is, maar dat we dit over 2 jaar schoolbreed willen invoeren. Dit is geen pilot, maar we laten wel zien wat de rest van de school kan verwachten.”
Keuzevrijheid
Het concept ziet er in de praktijk als volgt uit. Iedere leerling kiest, naast de verplichte vakken, één van de vier stromen: sport, techniek, kunst, of ondernemend burgerschap. Daarvoor zijn twee blokuren in de week gereserveerd. Daarnaast schrijft de leerling zich wekelijks in voor twee blokuren ‘vakwerktijd’. Dat kan een vak zijn dat hij leuk vindt, zoals muziek of lichamelijke opvoeding, of een vak waarin hij extra ondersteuning nodig heeft. En in de verschillende stromen nemen de 21-eeuwse vaardigheden ook een belangrijke plaats in.
Van de tachtig minuten in een blokuur worden er twintig besteed aan instructie. Daarna gaan de leerlingen zelf aan de slag. Ze kunnen er dan ook voor kiezen aan een ander vak te werken. Zo is er genoeg tijd om al het werk op school te doen.
Coaching
Elke dag begint met 40 minuten coaching. Iedere klas heeft twee coaches die gesprekken voeren met leerlingen over hun vorderingen en persoonlijke omstandigheden. “De ene leerling heeft wat meer persoonlijke begeleiding nodig dan de andere”, aldus Frank. “In deze opzet is het mogelijk om iedere twee weken iedere leerling even gesproken te hebben.”
Ondertussen beginnen de andere leerlingen aan hun weekplanning. Deze planning plaatsen de vakdocenten in itslearning en ze delen hem ook fysiek uit. Zo weet iedere leerling op maandagochtend wat er die week van hem of haar verwacht wordt. In hoeverre gebruik wordt gemaakt van open leermateriaal, zoals de Stercollecties, bepaalt de vakdocent zelf. “Met name in de vakwerktijd is er ruimte voor open leermateriaal”, aldus Frank. “We willen ons onderwijs niet methode-leidend laten zijn, daarom zijn we lid van VO-content.”
Formatief evalueren als standaard
In de lessen en tijdens de coachingsgesprekken is formatieve evaluatie de standaard. De leerling krijgt zo feedback op de verworven kennis en vaardigheden. Het uitgangspunt daarbij is dat ‘constateren leidt tot stimuleren en motiveren, in plaats van afrekenen’. Het aantal summatieve toetsen per vak is beperkt tot maximaal zes tot acht per jaar. Deze dienen in theorie om na te gaan of de gewenste vooruitgang wordt gehaald. Een paar keer per jaar nodigt de leerling zijn coach en zijn ouders uit om die voortgang te bespreken. Leerling, docent en ouder delen zo steeds meer de verantwoordelijkheid over het leerproces.
Masterkl@s ter inspiratie
Op dinsdag 10 maart verzorgt Frank een Masterkl@s rond formatieve evaluatie. Frank hoopt dat het vooral een inspiratiedag wordt. Veel scholen willen de leerling centraal stellen, maar weten niet goed hoe. Frank denkt met het concept ‘Nieuwe Mavo’ echt maatwerk te leveren. Toch wil hij zeker ook bespreken waar je zoal tegenaan loopt. De overstap naar formatief leren gaat niet vanzelf, en ook op het klassenmanagement worden er andere vaardigheden van docenten gevraagd. Hoe Het Erasmus met deze uitdagingen omgaat, bespreken de deelnemers in carrouselgesprekken, met directie, docenten en leerlingen. Ook zal er een specialist aan het woord komen. Wie dat is wordt nog bekendgemaakt.
Nobbenhuis: “We zijn trots dat we hier iets nieuws zijn begonnen. We willen daarom graag ons nieuwe onderwijsconcept aan anderen laten zien.”
