Een onderwijsdelegatie bestaande uit vertegenwoordigers van onder meer de VO-raad, Kennisnet, OCW, SLO, Curriculum, de PO-raad, lerarenopleidingen, de GEU, diverse docenten en namens VO-content Ron Zuijlen reisde begin juli af naar Denemarken. Op bezoek bij het Deense Ministerie van Onderwijs keken ze samen naar de digitale ervaringen en ontwikkelingen bij de Denen om hieruit lessen te trekken voor het Nederlandse onderwijsveld.
Op bezoek bij het Deense Ministerie van Onderwijs vertelt het ministerie over de landelijke digitaliseringsstrategie en de inbedding van digitale geletterdheid in het Deense curriculum.
Alhoewel het onderwijs in Denemarken anders georganiseerd is, zijn de uitdagingen vergelijkbaar. Er is nauwelijks onderzoek naar het effect van digitale ontwikkelingen op het welzijn van kinderen. En er zijn grote verschillen in digitale vaardigheden bij zowel de leerlingen als de docenten. Het succes van meer digitale vaardigheden bij leerlingen hangt (te) vaak af van de ‘nieuwsgierigheid en deskundigheid’ van de docent. Net als in Nederland, moet ook hier heel wat gebeuren om leerlingen klaar te maken voor een leven in een maatschappij die meer en meer steunt op technologie.
Ole Sejer Iversen, professor Child Computer Interaction van de Aarhus University is betrokken bij de digitaliseringsagenda in Denemarken. Hij bevestigt de urgentie om in actie te komen. Kinderen hebben bijvoorbeeld geen idee wat algoritmes zijn en doen. Net als de meeste volwassenen hebben ze vaak geen enkel beeld van de intentie van de ontwerper.
De vier competenties van het Deense digitaliseringscurriculum
Om de digitale geletterdheid te vergroten onder Deense leerlingen namen de Denen concrete stappen en formuleerden in korte tijd vier gewenste competenties die de leidraad moeten gaan vormen voor het Deense digitaliseringscurriculum:
- Digital empowerment (critical, reflexive and constructive examination and understanding of possibilities and consequences of digital artefacts)
- Digital design and design processes (organization and implementation of iteractive and incremental design processes considering the context of future use)
- Computational thinking (analysis, modelling and structuring data and data processes for automatic execution by a computer)
- Technological knowledge and skills (‘mastery’ of digital technologies, associated languages and programming)
De Deense pilots
Het Deense ministerie van Onderwijs heeft samen met 46 scholen 2 verschillende pilots uitgezet. Bij de ene helft worden de competenties integraal aangeleerd, als onderdeel van de bestaande vakken. Bij de andere helft van de scholen worden de competenties als een apart vak verzorgd. De pilot is nog in volle gang. Het is dus nog niet duidelijk welke methode het meest effectief is of dat een hybride vorm de voorkeur verdient.
“Wat wij leren van de Denen is dat aan verschillende tafels gelijktijdig geacteerd moet worden, iedereen moet digitaal vaardiger worden: de docenten, de leerlingen, de politici, de schoolleiders en de bestuurders, “vertelt Ron Zuijlen Daarnaast moet ook de discussie over ethiek gevoerd worden en meer onderzoek gedaan worden om de resultaten van de verschillende initiatieven te evalueren. Of een integrale en gelijktijdige aanpak ook het meest effectief is, is nog ongewis.
Voor het ontwikkelen van de vier competenties en het creëren van een breed draagvlak die bijdraagt aan een prominente positie van digitaal onderwijs, is structurele samenwerking tussen alle werkvelden; onderwijs, overheid bedrijfsleven onontbeerlijk. Dat leren we van de Denen.
Het Nederlandse curriculum
De laatste vernieuwing van het curriculum voor het basis- en voortgezet onderwijs in Nederland dateert uit 2006. Inmiddels is er een generatie – die met digitale oplossingen en technologie is opgegroeid –aan de samenleving afgeleverd. In het curriculum van basis- en voortgezet onderwijs en ook in dat van de lerarenopleidingen neemt digitalisering nog een zeer beperkte positie in. Onder de noemer curriculum.nu wordt er werk van gemaakt dit vanaf 2020-2022 te gaan veranderen. VO-content anticipeert actief op de voorstellen die vanuit ontwikkelscholen en ontwikkeldocenten worden gedaan!
Vragen of opmerkingen over digitale geletterdheid? Mail Ron Zuijlen
