“We kijken nu veel beter naar wat een kind nodig heeft.”

In leerdoeldenken heeft Mavo aan Zee een onderwijsvorm gevonden die past bij de behoeften van de leerlingen, de kracht van het onderwijzend personeel en de realiteit van de omgeving. Tijdens de uitverkochte Masterkl@s op 11 februari vertellen onder anderen schoolleider Hans van Beekum en teamleider Hielke ter Veld hoe leerdoeldenken in de praktijk werkt en hoe zij het veranderingsproces aansturen.

Een volledig gepersonaliseerd systeem – dat ideaal heeft Mavo aan Zee losgelaten. Al een tijdje zocht de school in Den Helder naar een werkbare vorm van maatwerk. Ze liep daarbij tegen basale obstakels aan. Zijn de docenten er wel op toegerust? Kan de school het wel faciliteren? “Het vraagt heel wat van een professional om volledig gepersonaliseerd leren te kunnen begeleiden en vormgeven”, verklaart directeur Hans van Beekum. De alledaagse praktijk vroeg om een andere aanpak.

Onder een vorig bestuur was een aantal vernieuwingsgezinde docenten aan de slag gegaan met een nieuw leerplatform. Dat bleek voor Mavo aan Zee geen oplossing. Van Beekum: “Wij gingen met een te select gezelschap met vernieuwing aan de slag. De kloof met wat er in de klas gebeurde, werd daardoor te groot.” Ze concludeerden dat niet techniek, maar leerdoelen de basis moesten vormen van het onderwijs.

Masterkl@s op 11 februari (uitverkocht)

Met ondersteuning vanuit VO-content werd het leerdoeldenken op school geïmplementeerd. Verandering is nooit makkelijk, maar het enthousiasme onder de docenten groeide. Nu het onderwijsconcept in Mavo aan Zee stevige voet aan de grond heeft, wil de school de lessen die ze heeft geleerd graag doorgeven. In de Masterkl@s op 11 februari vertellen Van Beekum en Ter Veld, vanuit het perspectief van respectievelijk schoolleider en teamleider, uitgebreid over het veranderingsproces en welke obstakels daarbij zijn overwonnen. Vervolgens kunnen de deelnemers in gesprek met leerlingen en docenten voor wie leerdoeldoeldenken de dagelijkse praktijk is.

Werken vanuit leerdoelen creëert ruimte

Een van die docenten is Jonne Lubbi. Zij werkt al lange tijd met leerdoelen en de Stercollecties in haar lessen mens & maatschappij en geschiedenis. Het belang van het leerdoeldenken staat voor haar als een paal boven water.

“Je kunt leerlingen pas geven wat ze nodig hebben, als je zelf weet wat je aanbiedt. Wanneer je werkt vanuit leerdoelen zie je dat methodes veel meer behandelen dan wat de SLO en het Cito voorschrijven. Die ruimte kun je zelf invullen met wat belangrijk is voor de leerlingen.”

Lubbi en haar collega hebben toegang tot losse onderdelen van de methode van ThiemeMeulenhoff, die ze met open leermateriaal (de Stercollectie van VO-content) tot een arrangement kunnen smeden. “Het is prettig om met zoveel verschillende bronnen leermateriaal te kunnen samenstellen. Mijn ideaal is dat je in de toekomst bij verschillende methodemakers losse hoofdstukken kunt kopen. Ik dacht dat het nog jaren zou duren voor we deze stap zouden kunnen maken.”

Community college versterkt de band met de omgeving

Dankzij leerdoeldenken kunnen vakoverstijgende leerdoelen gemakkelijker in projecten behandeld worden, ervaart Lubbi. “Dat is qua tijd veel efficiënter dan wanneer ieder vak er apart aandacht aan besteedt.” In de vorm van ‘community college’, haalt de school bovendien de band met de samenleving aan, zodat de leerlingen ook buiten de school leerdoelen kunnen behalen.

Als voorbeeld noemt ze het project over landschapsvorming dat de school in samenwerking met natuureducatiecentrum De Helderse Vallei organiseert. Daarin komen leerdoelen van mens en maatschappij, biologie en beeldende vorming aan bod. “De leerlingen zijn heel enthousiast”, aldus Lubbi. Belangrijker nog: “Uit onderzoek door een collega blijkt dat ze er veel van leren.”

Een werkbaar systeem is innovatief, maar realistisch

Alle leerlingen van Mavo aan Zee volgen nu een staand programma op basis van leerdoelen, met daarnaast ruimte voor gepersonaliseerde leerroutes en maatwerk.  ‘Realistisch en innovatief’, noemt Van Beekum dat. “We kijken nu veel beter naar wat een kind nodig heeft.”

Ook wordt nu veel meer gebruikgemaakt van de expertise die de school zelf in huis heeft, vindt de schoolleider. Collega’s ondersteunen elkaar door workshops te geven en lesbezoeken af te leggen. “Tijdens het wekelijkse sectieoverleg praten we niet alleen over de planning, maar ook over hoe de leerdoelen zullen worden behandeld”, vult Ter Veld aan. Lubbi: “Ook collega’s die al langer meedraaien zien nu het voordeel van leerdoeldenken. We staan er met z’n allen achter.”

Jonne Lubbi, Hans van Beekum en Hielke ter Veld

Hoe leerdoeldenken het werk veranderd heeft:

Hielke ter Veld (teamleider): “Wij zijn als teamleiders inhoudelijk zichtbaarder geworden, bijvoorbeeld door de flitsbezoeken die we afleggen. Ik vind het ontzettend leuk dat collega’s ook bij mij komen kijken.”

Hans van Beekum (directeur): “Ik vind zelf dat ik een betere balans heb gevonden tussen innoveren – nadenken over wat kinderen aan onderwijs nodig hebben – en HR-management: ik heb nu meer oog voor ons eigen talent.

Jonne Lubbi (docent): “Mijn lessen zijn inhoudelijk beter geworden. Leerlingen hebben nu begrip voor de verschillende onderdelen van een les en snappen waar de activerende werkvormen vandaan komen. Door leerdoeldenken ben ik een betere docent geworden.”