Leermiddelenbeleidsplan biedt concrete kaders en criteria voor onderwijsambities

Welke leermiddelen passen bij de ambities en doelen die je als school hebt? Hoe zorg je voor greep op het aantal lesmethodes en de kosten die daarbij horen? Een leermiddelenbeleidsplan is voor scholen een goed instrument om bewust na te denken over keuzes in methodes. ‘Naar mijn mening is het een goede investering om je te laten ondersteunen bij het goed beleidsmatig omgaan met leermiddelen.’

In het kort:

• Moeten aanbesteden is vaak aanleiding voor beleidsplan leermiddelen
• Scholen willen op dit gebied vaak zelf het wiel uitvinden
• Opstellen beleidsplan is goed moment om kritisch naar leermiddelen te kijken

Zone.college is een onderwijsorganisatie in het oosten van Nederland, met zes voortgezet-onderwijslocaties en een deel mbo. In totaal heeft Zone.college zo’n 8.000 leerlingen en studenten.

‘De praktische aanleiding voor ons om een leermiddelenbeleidsplan op te stellen was dat we onze leermiddelen moesten gaan aanbesteden’, zegt Bas Timmer. Hij is bij Zone.college directeur van de locatie Twello en heeft leermiddelen in zijn portefeuille. Timmer pakt het beleidsplan er even bij: een document van ongeveer tien kantjes waarin staat omschreven wat leermiddelen zijn, de kaders worden geschetst en de bijbehorende criteria. ‘Toen we moesten gaan aanbesteden’, zegt Timmer, ‘rees de vraag: wat gaan we precies aanbesteden en met welke criteria? Op dat moment werd duidelijk dat we hiervoor geen onderliggend beleid hebben.

Daarnaast speelde mee dat we eigenlijk geen greep hadden op onze leermiddelen. We schaften boeken en lesmethodes aan zonder daar al te veel over na te denken, terwijl we daarvoor van de overheid maar € 321 per leerling krijgen. Het was een goed moment om kritisch naar onze leermiddelen te kijken.’

Eyeopener

Een leermiddelenbeleidsplan zorgt voor samenhang tussen visie, infrastructuur, middelen en kennis. Zo verbindt het de korte- en langetermijn­plannen van een school, zegt Paul Schuitman, adviseur leermiddelenbeleid van Stichting VO-content. ‘Scholen willen graag eenduidige spelregels voor de keuze van leermiddelen. Bruikbare inzichten in de kosten van leermiddelen zorgen vaak voor een eyeopener. De kern van leermiddelenbeleid is dat docenten en leidinggevenden werken vanuit heldere en concrete kaders en criteria aan de vraag: hoe zetten we de juiste leermiddelen in bij het onderwijs voor ónze leerlingen tegen de beste kosten?’

Herkenning

‘VO-content heeft verschillende locaties bij het traject betrokken’, zegt Timmer. ‘Omdat we zes locaties hebben, hebben we twee groepen gevormd. Elke groep bestond uit drie directeuren en een dwarsdoorsnede van het team: dus iemand van talen, van exacte vakken, van de praktijkvakken, verder iemand van ICT, een onderwijskundige uit onze organisatie en een boekenfondscoördinator. Zo hebben we iedereen die met lesmethodes te maken heeft erbij betrokken, zodat de rest van de organisatie zich herkende in de groep die hiermee bezig was.’ VO-content organiseerde vier bijeenkomsten. De eerste daarvan was de meest beleidsmatige. Een klein beetje taai was het begin wel, vertelt Timmer. ‘Maar de begeleider van VO-content pakte dat heel goed aan: met humor, op een manier die aansloot bij de cultuur van Zone.college. In de bijeenkomsten daarna werd het, ook voor de docenten, steeds herkenbaarder en meer direct toepasbaar in hun werk.’

Eigen wiel

Natuurlijk zijn er meer scholen die hun leermiddelen moeten aanbesteden. En die inzicht willen krijgen in de gehanteerde leermiddelen en de kosten die daaraan zijn verbonden. Het is het onderwijs een beetje eigen om allemaal apart het wiel te willen uitvinden, volgens Timmer. ‘Er zijn per school zeker verschillen in visie en aanpak, maar er zijn ook overeenkomsten. Onze organisatie is aangesloten bij SIVON, de gezamenlijke inkooporganisatie voor ICT op scholen. Daar delen scholen onderling wel veel kennis. Van daaruit werd ons ook gezegd: misschien is het goed als jullie eens met VO-content gaan praten. Dat hebben we gedaan en zij hebben ons het wiel laten uitvinden, maar wel op basis van bestaande wielen, om het zo maar uit te drukken. We zijn niet met niets begonnen, we hebben gebruikgemaakt van ervaringen van andere scholen. Het resultaat is dat we zo in hoog tempo voor onszelf het wiel hebben kunnen uitvinden.’

Weloverwogen

‘De toegevoegde waarde van een leermiddelenbeleidsplan is dat je bewust nadenkt over welke methode je kiest, en of die past bij de ambities die je als school hebt’, vindt Timmer.

‘Verder stel je jezelf daarbij ook de vraag: past die methode bij onze digitale ambities? Wij zijn een flinke onderwijsorganisatie met veel locaties. Zelf vind ik het daarom belangrijk dat onze docenten niet alleen op de eigen locatie kijken, maar ook overleggen met vakgenoten op andere locaties. Dan kun je misschien voor de ene locatie een andere methode kiezen dan voor de andere. Maar denk je daar in het kader van een beleidsplan over na, dan doe je dat weloverwogen.’

Goede investering

VO-content is een stichting zonder winstoogmerk die voortkomt uit het onderwijs. Daardoor kunnen de adviseurs scholen ondersteunen met diepgaande kennis en wordt nooit meer dan de kostprijs gerekend. Toen Zone.college ervaring van buiten zocht bij het opstellen van hun leermiddelenbeleidsplan, hebben ze een aantal offertes gevraagd, vertelt Timmer. ‘De andere waren een stuk hoger dan die van VO-content. Als manager en oud-economiedocent zeg ik: je krijgt waar voor je geld. Behalve dat ik het proces als heel positief heb ervaren, is het naar mijn mening een goede investering om je te laten ondersteunen bij het goed beleidsmatig omgaan met leermiddelen. Dus scholen die tegen hetzelfde aanlopen als wij, zou ik willen adviseren om met VO-content in zee te gaan.’

Meer weten?

Wil je meer informatie of heb je vragen? Mail dan Joost Dusseljee of bel 030 232 48 22

VO-content werkt zonder winstoogmerk. Voor deelnemende scholen betekent dit dat zij nooit meer dan de kostprijs betalen.