“We wilden dat onze werkplek een soort huiskamer zou zijn, waar mensen vanuit verschillende achtergronden aan maatschappelijke vernieuwing werken. Ergens zijn waar de deuren en ramen letterlijk openstaan en waar er interactie is met anderen, dat is zeker een motor voor vernieuwing.”
Want vernieuwing, vindt Sigaloff, is alleen mogelijk door je open te stellen voor invloeden van buitenaf. Wil het onderwijs zich aan de eisen van de tijd aanpassen, dan moet het zich durven openstellen. “Onderwijs is een soort mammoettanker, die lastig in beweging te brengen is omdat er zoveel spelers met verschillende belangen in zitten. Vanuit het ministerie en de wetenschap zijn veel pogingen gedaan om het onderwijs te vernieuwen. Maar vernieuwingen die van buiten dat systeem kwamen, bijvoorbeeld vanuit de docenten, bleken veel zinvoller. Het is net als in de biologie: zonder openheid krijg je inteelt, dan sterft een stam uit.”
Variatie in aanbod en content
Het is volgens Sigaloff vooral belangrijk dat het onderwijs beter gaat aansluiten op de potentie van leerlingen. Daarvoor is variatie in het onderwijsaanbod en in onderwijscontent nodig. “Een school is toch vaak een soort wasstraat. Dat systeem werkt goed voor veel leerlingen, maar het veronderstelt dat het vaststaat welke kennis er aan het eindpunt nodig is. Terwijl dat het interessante aan deze tijd is: dat kennis fluïde wordt; het gaat steeds meer over context dan over content. De maatschappij vraagt heel andere competenties van je dan alleen cognitieve.”
Docenten als vernieuwers
“Kennisland wil daarom met verschillende projecten het vernieuwend vermogen van het onderwijs ontwikkelen. Bijvoorbeeld door docenten te ondersteunen om ook vernieuwer te zijn. Docenten zijn namelijk doorslaggevend voor goed onderwijs. Stichting VO-content doet dat door content vrij toegankelijk te maken voor scholen. Ze biedt een infrastructuur waardoor docenten meer ontwikkelaars dan uitvoerders kunnen zijn. Als docenten vernieuwers worden, creëer je variatie.”
Veranderende manier van werken
ICT is daarbij een middel, geen doel op zich. “Als je als school moet bedenken wat de rol van ICT in het onderwijs is, laat dat een soort achterhaaldheid zien. Scholen moeten zich verhouden tot de samenleving, en daaruit is ICT niet weg te denken. Vijftien jaar geleden hoopte men dat smartboards het onderwijs zouden veranderen. Dat is niet gebeurd, omdat leraren ze op dezelfde manier zijn blijven gebruiken als borden met krijtjes. Het veranderen van je manier van werken is veel ingrijpender dan het adapteren van ICT.”
Vernieuwend vermogen
Ondertussen drijven de geuren van het restaurant op de begane grond naar boven. “Als je in een gesloten systeem zit waarin je niet geprikkeld wordt, is verandering een ingewikkeld iets. Als je docenten vraagt hoe het onderwijs er over vijftien jaar uitziet, zullen ze het waarschijnlijk nog steeds hebben over een school. Terwijl het maar de vraag is of het wel een school zou moeten zijn. De volgende stap zou dus kunnen zijn om juist leerlingen te vragen hoe het onderwijs van de toekomst eruit dient te zien.”
“VO-content staat net als wij met één been buiten het systeem en kan daardoor een mooie aanjager van vernieuwing zijn. Het mag daarvoor nog meer experimenten opstarten, om te laten zien wat er allemaal mogelijk is. Ons doel is onderwijs dat meekan met de tijd en dat zich voorbereidt op de toekomst; zonder precies te weten wat die is. Dat vergt een vernieuwend en probleemoplossend vermogen dat tot in de haarvaten van het onderwijs is doorgedrongen. Daarmee creëer je goed en passend onderwijs dat de noodzakelijke variatie aankan.”
