Omgevingsgericht onderwijs, rekening houden met leerstijlen en snelle feedback: voor de locatie Stein van het Minkema College staan de voordelen van digitaal onderwijs als een paal boven water. “Wij bereiden de leerling voor op de samenleving. Daaruit is ICT niet weg te denken”, vindt afdelingsleider Gerdine Jongeneel.
De locatie Stein van het Minkema College in Woerden kun je gerust een voorloper op het gebied van digitaal onderwijs noemen. Dat wil echter niet zeggen dat leerlingen er geen boeken meer onder ogen krijgen. “Wij gebruiken digitaal onderwijs om lessen actueel en aantrekkelijk te maken, te differentiëren en snelle feedback te geven”, vertelt Gerdine Jongeneel, afdelingsleider van basis/kader op de locatie Steinhagenseweg. “ICT is ondersteunend aan het onderwijs. De leidraad is daarbij dat 30% van tijd digitaal wordt gewerkt, maar dat aandeel heroverwegen we steeds.”
Bak aan mogelijkheden met ICT
Zeven jaar geleden werd de start gemaakt. In samenwerking met adviseur Paul Schuitman werd een visie geformuleerd: onderwijs moet betekenisvol en activerend zijn, en leren gebeurt samen. Digitaal onderwijs sluit daarbij naadloos aan, meent Gerdine: “Wij bereiden de leerling voor op de samenleving. Daaruit is ICT niet weg te denken. Rekening houden met verschillende leerstijlen, dat kan natuurlijk prima zonder, maar met de laptop kun je gebruikmaken van beeldende uitleg en inspelen op actualiteiten. En met name vmbo-leerlingen vinden een snelle respons erg prettig. Digitaal onderwijs maakt de wereld breder en je kunt overal bij. Je hebt een bak aan mogelijkheden om te kijken wat bij je leerlingen past. Het is een verrijking.”
Het Stein Succesplan
De leerlingen van de locatie Stein werken in zogenoemde dakpanklassen: basis/kader, kader/mavo en mavo/havo. Het eerstgenoemde niveau is steeds het uitgangspunt, maar iedereen krijgt alle stof op beide niveaus aangeboden. “Tijdens de toetsen, volgens het OBIT-model, blijkt of ze een hoger niveau aankunnen, maar daar worden ze niet op afgerekend.”
Centraal in de ontwikkeling van de leerling staat het Stein Succesplan. Daarin stelt iedere leerling doelen, op sociaal en cognitief gebied. De mentor maakt daarvan een groepsoverzicht. De vakdocent bepaalt op basis daarvan wie op niveau functioneert, wie meer uitdaging en wie meer ondersteuning nodig heeft. Drie keer per jaar wordt besproken of alles nog naar wens verloopt. Bij het laatste rapport presenteert de leerling het plan aan mentor en ouders. “Ouders zijn daar heel positief over, want ze merken daaraan dat hun kind wordt gezien.”
Houd rekening met je kapitaal
“As we bijeenkomsten van VO-content bezoeken, merken we vaak dat we in verhouding met andere scholen ver zijn ontwikkeld. De volgende stap is dat meer docenten de methode loslaten. Wij als schoolleiding zouden graag stappen zetten in het gebruik van open leermateriaal, maar de autonomie ligt bij de vakgroep. Ik breng de Stercollecties regelmatig voor het voetlicht, want dan kunnen we besparen op schoolboeken. Maar dat argument geldt meer voor de schoolleiding dan voor de vakgroepen.”
“De digitalisering moet niet ten koste gaan van je kapitaal, namelijk de docenten. Als docent sta je iedere dag voor de klas, je moet je lessen voorbereiden, toetsen nakijken. Om daarnaast nog een curriculum te ontwikkelen, dat is veel gevraagd. Op de vorige school waar ik lesgaf ben ik weggegaan, omdat het zelf ontwikkelen van lesmateriaal de lessen helemaal had uitgehold. Als toen de Stercollecties hadden bestaan, was ik mogelijk wel gebleven.”
Ken de talenten van je docenten
De locatie Stein heeft een aantal sterke sleutelfiguren in handen. Martijn Aarts, ook aanwezig op de Masterkl@s, ontwikkelde lessen ‘digitaal rijbewijs’ voor de leerlingen. Daarin leren ze hoe ze de Chromebooks kunnen gebruiken als leermiddel. Ook collega Maurits Harmsen ontwikkelde zijn eigen leerlijn M&M en trekt vaak de kar in digitaliseringsprojecten.
Gerdine erkent dat het belangrijk is om dergelijke voortrekkers in je team te hebben. Maar wat als je die niet hebt? “Mijn ervaring is dat de generatie die nu van de hogescholen afkomt in dat opzicht veel meer gewend is dan de docenten die langer geleden de opleiding hebben gevolgd en minder geschoold zijn in digitale didactiek. Ik denk dat je die moet opzoeken, en digitaal onderwijs ook in de sollicitatiegesprekken bespreekbaar moet maken. Ken de talenten van je docenten. Als er onvoldoende kennis in huis is, stuur ze dan naar de bijeenkomsten van VO-content, dan komen ze vanzelf enthousiast terug. Als ze maar zien wat het voor hen kan betekenen. Ik kan met Google Classroom bijvoorbeeld veel makkelijker persoonlijke feedback geven. Vroeger werd de examenbundel klassikaal vraag voor vraag behandeld. Maar als je als leerling Eindexamensite.nl kunt laten selecteren welke vragen je nog moeilijk vindt, dan is dat veel beter. Digitaal onderwijs is niet alleen eng. Het kan ook werkdruk wegnemen.”
“Er is altijd een groep die moeite heeft met digitale veranderingen”, weet Gerdine. “Wij, of in ieder geval ik, zijn meer van: doe het maar, en als het niet werkt kunnen we altijd nog terug.” Die strategie pakte goed uit op de schoollocatie. “Er is veel bij ons veel opstroom, daar zijn we tevreden over. Al twee jaar boeken we fantastische resultaten. Basis en kader hebben een slagingspercentage van 100%, voor mavo is dat 98%. Dus die laptop is niet alleen maar afleiding, waar sommige ouders en docenten wel bang voor waren.”
Masterkl@s succesvol digitaliseren
Gerdine verzorgt 15 april 2020 de Masterkl@s succesvol digitaliseren. In carrouselvorm kunnen deelnemers in gesprek met docenten, directie en leerlingen. “Ik vind het heel belangrijk om elkaar te ontmoeten en goede voorbeelden uit te wisselen”, aldus Gerdine. “Wat vinden andere scholen van portfoliosites zoals Portfoliosite.nl? En van de vernieuwde Stercollecties? Want ik heb gezien dat die ontzettend zijn verbeterd.”
Ook andersom zijn deelnemers voor best practices aan het goede adres aan de Steinhagensweg. “Bij ons kun je zien dat het heel goed kan lopen, als je niet te huiverig bent om iets nieuws te doen, goed stuurt en plant, en zorgt dat docenten ergens terecht kunnen met hun vragen. Onze ICT-afdeling is sterk en het netwerk werkt heel goed. Ook over het leasen van de Chromebooks zijn we erg te spreken, en we hebben een prachtig open leercentrum waar leerlingen met hun eigen device kunnen werken. Deelnemers aan de Masterkl@s kunnen hier zien dat digitaal onderwijs langzaam normaal wordt.”
