In de tweede plaats is maatwerk hier een succes omdat de inhoudelijke koers wordt bepaald door de leraren zelf.” Ook ‘maatwerk’ is dus maatwerk: iedere school kiest een vorm die het best past in de eigen context. Tijdens de Masterkl@s op 27 maart kunnen geïnteresseerden horen, zien en bespreken welke inhoud het Martinuscollege geeft aan het onderwijsconcept.
Drie speerpunten
Het Martinuscollege is een brede scholengemeenschap, met een aanbod van vmbo-basis tot gymnasium. “Geen enkele leerling hoort voor de volle honderd procent in een van die opleidingen thuis. Het onderwijs moet aansluiten bij de ontwikkeling van het kind, niet andersom. We willen dat ze hun eigen ontwikkeling doormaken, en ze daartoe uitdagen en vormen. Uiteindelijk vinden we het belangrijk dat leerlingen keuzes durven maken; dat is nodig om een volwaardig mens te worden. Maatwerk helpt daarbij.”
‘Maatwerk bieden’ is slechts een van de drie speerpunten van de school, naast het ‘stimuleren van positief gedrag’ en ‘goede resultaten laten bereiken’. Die pijlers dienen ook als uitgangspunt voor de gespreksronden tijdens de Masterkl@s. De deelnemers gaan in drie groepen in gesprek met leerlingen, docenten en schoolleiding over de praktische invulling van die pijlers. “Maatwerk en goede resultaten ontmoeten elkaar in het werken vanuit leerdoelen. Eigenaarschap is de schakel tussen goede resultaten en positief gedrag. De derde link, tussen positief gedrag en maatwerk, wordt gelegd met het portfolio”, tekent Van Bergeijk voor.
Eigenaarschap en keuzemogelijkheden
Hennie Essink, teamleider VMBO en mavo-bovenbouw, houdt zich op school bezig met een pilot om de keuzevrijheid van de leerlingen te vergroten. “Wij maken een onderscheid tussen aanbodgestuurd en vraaggestuurd maatwerk. Bij het eerste faciliteert de school de keuzemogelijkheden in het rooster. Bij het tweede niet, maar geeft de leerling zelf aan wat hij wil en bekijkt hij met een coach hoe hij dat kan bereiken. De leerling moet dan dus zelf heel gemotiveerd zijn. Wij bieden wel altijd een vangnet en ondersteuning, maar als je het eigenaarschap wilt vergroten, moet je niet alles dichttimmeren.”
Op 27 maart licht Essink toe welke voordelen vraaggestuurd maatwerk heeft, wat het de school tot nu toe heeft opgeleverd, hoe het wordt ingezet en welke problemen er kunnen optreden. Een van de valkuilen is bijvoorbeeld de extra administratielast, weet ze uit ervaring als examensecretaris. “Op alle niveaus zijn er leerlingen die extra vakken volgen, vakken op een hoger niveau doen of eerder eindexamen afleggen. Maar de examenwetgeving is ten aanzien van de maatwerkmogelijkheden gecompliceerd, wat het soms lastig maakt. Daarnaast doe je ook een extra beroep op je leraren, want maatwerkleerlingen volgen niet alle lesuren.”
Leerdoeldenken
Daarom is het werken vanuit leerdoelen zo belangrijk, onderstreept Monika Defourny, sectordirecteur mavo, havo en vwo. “Als leraar weet je doorgaans precies waar je naartoe wil; je neemt de leerling daarbij mee. Als een leerling niet alle lessen volgt, veronderstelt dat een grote zelfstandigheid. Door te werken met leerdoelen, weet ook de leerling de bestemming. Hij heeft meer nodig dan het PTA om te weten wat hij moet doen om een vak te halen.”
Na een kleinschalig experiment wordt leerdoeldenken dit jaar voor het eerst ingezet op het Martinuscollege. De leraren worden daarbij onder andere ondersteund vanuit VO-content. In een trainingstraject leren ze hoe ze een inhoudelijk vakwerkplan kunnen omzetten naar leerdoelen. “Niet iedereen is daarin even ver. We willen dat uiteindelijk alle secties de juiste handvatten hebben, dat is een langdurig proces. Ik kan nu dus nog niet zeggen wat wij hebben bereikt door te werken met leerdoelen. Wij kunnen wel laten zien hoe het hier gaat. Maar we willen ook vooral horen hoe andere scholen ermee omgaan.”
Portfolio
Om de persoonlijke leerdoelen van de leerling te kunnen monitoren, wordt op het Martinuscollege gebruikgemaakt van een digitaal portfolio. Ron Spruit, decaan van de bovenbouw vmbo (sector economie), is nauw betrokken geweest bij de ontwikkeling van Portfolio-site.nl.
“Een leerling is meer dan een cijfer voor een vak, maar hoe kunnen we dat laten zien? In Portfolio-site.nl kunnen competenties, indicatoren en taken worden gemonitord. Ook kunnen de resultaten van de coachgesprekken erin worden vastgelegd. Zo krijgen we inzicht in de ontwikkeling van de competenties van de leerling. De leerling neemt hierbij zelf de regie. Dankzij het portfolio krijgen we ook meer inzicht in welke competenties wij bij de leerling aanspreken, en zo kunnen we onze activiteiten beter met elkaar verbinden.”
Doel: inspireren
Aan het einde van de gesprekscarrousel is er een onderwijscafé waarin alle aanwezigen gezamenlijk de problemen en dilemma’s kunnen bespreken. Algemeen directeur Kees van Bergeijk: “Ik hoop dat deelnemers zich door deze Masterkl@s geïnspireerd voelen om maatwerk in de eigen context in de praktijk te brengen. En ook dat wij van de bezoekers leren. Hier is de geest al uit de fles: we kunnen niet terug, want dit is zó mooi om te doen. Dit is echt wat leerlingen willen. En het kán.”
Wil je in gesprek gaan met Kees van Bergeijk en binnenkijken bij het Martinus College?
Meld je dan aan voor de Masterkl@s op 27 maart!
