Formatief handelen krijgt de laatste jaren in het onderwijs – terecht – steeds meer aandacht. Wanneer leerlingen zich meer eigenaar voelen van hun eigen leerproces en je als docent je leerlingen beter kunt begeleiden in dit leerproces, werpt dat z’n vruchten af. Dan is het wel belangrijk dat je weet hoe je formatief handelen kunt inzetten met het beste resultaat.
- Formatief handelen is een proces voor leerling én docent
- Leerling en docent krijgen meer inzicht in het individuele leerproces
- Het is een praktische benadering die leerlingen motiveert
Eerst maar even over wat formatief handelen niet is. Het is geen tooltje of appje waarmee je als docent de leerresultaten zomaar even verbetert. Het is een proces waarin docent en leerling elk hun eigen rol en verantwoordelijkheden hebben om de leerling de vooraf opgestelde leerdoelen te laten behalen. De docent moet zijn onderwijs zodanig vormgeven dat formatief handelen mogelijk wordt, de leerling moet actief zijn eigen leerproces volgen en in kaart brengen. Een aantal praktische tips kan helpen om dit proces op de juiste wijze in te richten.
Heldere leerdoelen vormen het startpunt
Er zijn bij formatief handelen drie fasen:
- Waar werk ik naartoe?
- Waar sta ik nu?
- Hoe ga ik verder?
Fase 1 gaat over leerdoelen. Die moeten voor docent én leerling duidelijk zijn verwoord en door de leerling worden begrepen! Dat is een essentiële basis om in fase 2 vast te stellen in hoeverre een leerling de beschreven leerdoelen heeft gehaald. Fase 3 gaat over de vervolgstap, hoe kan de leerling het leerdoel alsnog behalen of wat is zijn volgende leerdoel?
Fase 2 en fase 3 worden als dat nodig is steeds herhaald totdat de leerling de vastgestelde leerdoelen heeft behaald.
Activeren en motiveren
Formatief handelen is geen theoretisch model, het is juist een heel praktische benadering met concrete handvatten voor de dagelijkse onderwijspraktijk. Een van de sterke punten is dat leerlingen worden gestimuleerd om actief met hun eigen leerproces aan de slag te gaan en zelf kunnen vaststellen hoe het staat met hun vorderingen. Dit leidt in veel gevallen tot meer motivatie bij de leerlingen. Als docent kun je gerichter inspelen op hun individuele leervragen.
MasterKlas en whitepapers
Meer weten over wat formatief handelen is en wat je ermee kunt? Download dan de gratis whitepapers:
Formatief handelen, wat is het en wat kun je ermee? (docenten)
Formatief handelen, een succesvolle implementatie op school (schoolleiders)
VO-content organiseert regelmatig in Utrecht een MasterKlas voor docenten die meer willen weten over Formatief handelen en behoefte hebben aan praktische handvatten voor toepassing in hun eigen lessen.
Daarnaast is er een aparte MasterKlas voor team- en schoolleiders die Formatief handelen structureel willen implementeren in hun school.
Meer informatie over de MasterKlassen
