Open leermateriaal voor gelijke kansen door Isabelle van Woerkom

Een kwart van de brugklassers beheerst het Nederlands onvoldoende om het onderwijs goed te kunnen volgen. Eén op de zes volwassen Nederlanders is niet in staat een tekst vlot te lezen of een cv te schrijven. Ondertussen vergroot de coronacrisis de bestaande kansenongelijkheid tussen leerlingen. Volgens De Staat van het Onderwijs 2021 liepen kinderen met hoogopgeleide ouders zonder migratieachtergrond een minder grote achterstand op dan kinderen met lager opgeleide ouders, of ouders met een niet-westerse migratieachtergrond.

Je kunt dat als een gegeven beschouwen. Je kunt er ook iets aan doen.

Begin dit jaar startte ik als lid van de Raad van Toezicht van Stichting VO-content. Dat vind ik een mooie aanleiding om mijn persoonlijke drijfveren toe te lichten en aan te geven hoe ik hoop dat die bij VO-content tot hun recht komen. Het vergroten van kansen en het verhogen van de kwaliteit van onderwijs staan daarbij centraal.

Gelijke kansen in het onderwijs

We zijn het als onderwijssector aan onszelf verplicht om iedere leerling kansen te bieden.

Onderstaande afbeelding vind ik erg illustratief voor hoe dat kan. Op het linker plaatje staan drie personen op eenzelfde kratje. Vertaald naar het onderwijs: iedere leerling krijgt hetzelfde onderwijs in dezelfde tijd (‘equality’). Maar, de kleinste kan daarmee niet over de schutting heen kijken. De opbrengsten zijn dus zeer verschillend. Op het rechterplaatje heeft de langste leerling geen kratje, de kleinste heeft er twee. Zo kunnen ze alle drie het speelveld overzien (‘equity’). De ene leerling is de andere niet. De ene leerling heeft nu eenmaal meer tijd en oefening nodig dan de ander om een bepaald streefniveau te halen. Constateer je dat een leerling er niet uitkomt met de standaardmiddelen, dan wil je die leerling extra ondersteunen met bijvoorbeeld passend leermateriaal. Net zo goed als de leerling die juist méér uitdaging nodig heeft om gemotiveerd te blijven. Om in te spelen op verschillen tussen leerlingen, is het essentieel dat docenten de beschikking hebben over veel, goed en vooral divers leermateriaal.

Goed en divers leermateriaal

Daar zie ik de link met open leermateriaal. Veel leraren weten hun weg naar WikiWijs wel te vinden. Toch blijkt uit onderzoek van Kennisnet en saMBO-ICT dat veel docenten wel materiaal delen met directe collega’s, maar dat minder snel doen met vakgenoten buiten hun school. Ook blijkt dat de meeste docenten wel open leermateriaal willen gebruiken, maar eerst inzicht willen hebben in de kwaliteit ervan.

Wanneer docenten hun zelf ontwikkelde leermateriaal delen, hoeft niet iedereen het wiel opnieuw uit te vinden. Het liefst zie ik dat de doorgewinterde docent Duits zijn enorm degelijke leermateriaal in WikiWijs neerzet, terwijl de jonge, misschien meer coachende docent zijn leerlinggestuurde opdrachten deelt. Zo maak je gebruik van elkaars expertise.

Stichting VO-content

VO-content loopt in deze ontwikkeling voor de troepen uit. De stichting maakt Stercollecties, waarvan het open leermateriaal door iedere docent gratis te gebruiken is. Dus ook naast een reguliere methode. Je kunt de modules stapelen en aanpassen. Ze dekken de kerndoelen, dus geven een goede basis aan iedere leerling. Gebruik je ze naast je reguliere methode, dan heb je veel meer mogelijkheden om de leerlingen die dat nodig hebben een extra zetje te geven.

Maatschappelijke opgave

We staan voor een enorme maatschappelijke opgave: de ongelijkheid in het onderwijs verminderen. Laten we daar werk van maken. Laten we ervoor zorgen dat docenten zoveel mogelijk gebruikmaken van al het uitstekende open leermateriaal dat beschikbaar is. Dat ze zich laten inspireren door collega’s en een paar opdrachten waar ze echt trots op zijn, ook gaan delen. Zo kunnen we het onderwijs over de hele breedte beter maken. Kansengelijkheid begint bij betrokken docenten die weten wat hun leerlingen nodig hebben. Kansengelijkheid begint in de klas. 

Isabelle van Woerkom maakt sinds 1 januari deel uit van de Raad van Toezicht van VO-content.  Op dit moment werkt zij bij stichting Studiekeuze123. Eerder was zij verbonden aan Schoolinfo, Kennisnet, de VO-raad en diverse onderwijsinstellingen.

Wil je meer weten over open leermateriaal en Stichting VO-content? Ga naar Stercollecties.nl of vraag direct de gratis whitepaper aan 'de leerling centraal met digitaal leermateriaal'